Cartuxa EA “Branco”

Opgericht door Ignacius van Loyola – later Sint Ignacius – in 1540, was de Orde van Jezuïeten gewijd aan missionair en educatief werk. Het was voor die doeleinden dat jezuïeten naar Évora kwamen, eerst om het College van de Heilige Geest (Colégio Espirito Santo) op te richten rond 1551, en later, in 1559, om de Universiteit van Évora op te richten. Een jezuïet-rector van de universiteit, pater Pedro Silva, verwierf Quinta de Valbom in 1580 om het onderwijsorgaan van de universiteit te huisvesten. De bouw van wat later de jezuïetenretraite werd genoemd (Casa de Repouso dos Jesuitas) nam 10 jaar in beslag en resulteerde in een groot gebouw met veel kamers, compleet met refter en kapel. In 1759 werden de jezuïeten door premier Pombal uit Portugal verdreven en werd het landgoed Valbom door de staat overgenomen. In 1776 werd het uitgerust met een wijnpers die snel aan belang won in de regio.
Adega Cartuxa dankt zijn naam aan de nabijheid van het Mosteiro da Cartuxa (Cartuxa-klooster), opgericht in het midden van de 16e eeuw, een naam die tot op de dag van vandaag is blijven bestaan. De overgrootvader van, de bedenker van de Stichting, kocht het landgoed in 1869. Het werd op een veiling verkocht als onderdeel van een langetermijnplan dat was ingesteld na de liberale revolutie van 1820, waarbij eigendommen van kerk en kroon werden genationaliseerd en vervolgens verkocht aan particuliere kopers. Het landgoed werd geërfd door zijn zoon, Carlos Maria Eugenio de Almeida, die zich verdiepte in de landbouwproductie van Casa Agricola Eugenio de Almeida. Het was zijn initiatief om wijngaarden te planten die de oorsprong waren van de wijnen van de Foundation, en met de geleidelijke uitbreiding en het succes van de wijnproductie van het goede doel, onderging de Cartuxa Winery, gehuisvest in de voormalige refter, een reeks verbeteringen. De belangrijkste zijn gemaakt tussen 1993 en 1995 toen de wijnmakerij opnieuw werd uitgerust en uitgebreid, waardoor het wijnbouwpotentieel en de opslagcapaciteit aanzienlijk werden vergroot.
De oude apparatuur is nu niet meer in gebruik, maar was echt innovatief in zijn tijd. Er zijn nog steeds museumstukken zoals kleipotten (amforen) voor het vergisten van rode wijnen, betonnen fermentatievaten en cementtanks voor het vergisten van witte wijnen. Deze opslagtanks, gebouwd van cement en later bekleed met hars om de poreusheid van cement te stoppen, dateren uit de jaren 50 toen ze veel werden gebruikt. De nieuwe wijnmakerij Cartuxa, gelegen op het landgoed Herdade de Pinheiros, kan alle druiven die in de wijngaarden van de Foundation worden geteeld, opnemen en is uitgerust met drie technologische innovaties die hem onderscheiden van de rest. Dit zijn: efficiënte koelcapaciteit; mogelijkheid om de druiven te sorteren bij aankomst in de wijnmakerij en de mogelijkheid om most en wijn te verplaatsen met zwaartekracht. De bottellijn is volledig geautomatiseerd en heeft een output van zo’n vier miljoen flessen per jaar. Dit zijn rode, roze en witte wijnen van merken, Vinea, EA, Foral de Évora, Cartuxa, Scala Coeli en de legendarische Pêra-Manca.